Een klein stukje geschiedenis

Het lage gebied tussen de hogere zandgronden bij Steenwijk en Vollenhove was ooit een laagveenmoeras. Al eeuwen geleden zocht men naar uitbreidingsmogelijkheden voor bewoning. Men ging natte gebieden ontwateren. Daarbij ontdekte men dat gedroogd veen een geschikte brandstof was. Turfwinning werd belangrijk. Turf werd eerst boven de waterlijn gewonnen, later ook onder de waterlijn. Men baggerde lange stroken uit en droogde de bagger op de ribben daartussen.

Men was onvoorzichtig. Veengrond is erg onstabiel. Golfslag doet veengrond wegslaan. Men baggerde de sloten steeds breder en behield veel te smalle ribben. Stormen kregen vrij spel en spoelden de ribben weg. Zo zijn de grote plassen ontstaan. Zelfs het turfstekersdorp Beulake is tijdens stormen weggespoeld.  
Later deed men het in de Weerribben voorzichtiger. Daar is nu het turfstekersgebied nog goed terug te zien. 

Weerribben       

GerardM at Dutch Wikipedia, CC BY-SA 3.0 <http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/>, via Wikimedia Commons

Toen turf niet meer de belangrijkste brandstof werd schakelde men in het gebied over op andere broodwinning. Op de ingedroogde gronden ontwikkelde zich landbouw, op de nattere gebieden rietteelt. Riet bleek heel goed te groeien op de veengrond.

Er ontstond een gevarieerd landschap met hoge natuurwaarden dat landelijke belangstelling kreeg. Men besloot niet meer het gehele gebied voor landbouw geschikt te maken. In 1934 kocht het pas opgerichte Natuurmonumenten het eerste stukje land in de Wieden aan de Oostelijke Schutsloot ten zuiden van Wanneperveen: de Bakkerskooi.

In 1956 besloot Staatsbosbeheer rietlanden op te kopen. Het gebied groeide in de jaren daarna uit tot een aaneengesloten natuurgebied.

Dit grootste aaneengesloten laagveenmoeras van Noordwest-Europa werd in 1992 een Nationaal Park. Het gemeenschappelijke doel is het behouden en ontwikkelen van de natuurwaarden en tegelijk het gebied toegankelijk te maken zonder dat dit schade geeft. 

Varen in een natuurgebied

Nu kunnen we dus varen in het Nationaal Park Weerribben-Wieden. Dat moet wel onder strikte regelgeving.  Indien we ons niet aan die regels houden is het snel afgelopen. Helaas kan het ook hier niet zonder handhaving. Natuurmonumenten heeft twee boten in het gebied rondvaren voor het toezicht.

Ik vraag me af of de regelgeving strenger gaat worden. Ook op de bredere doorgaande waterwegen zijn de veenoevers kwetsbaar. Toch zie ik regelmatig motorboten op de Walengracht of Arembergergracht veel te hard varen. Op de kleine watergangen wordt over het algemeen langzaam gevaren, maar ook daar wordt de gashendel van een buitenboordmotor wel eens open gedraaid. Dat laatste zag ik trouwens ook bij medewerkers van Natuurmonumenten.....

Hoe lang mogen we nog met een verbrandingsmotor door het gebied varen? Elektrisch varen beperkt aanzienlijk de vaarduur. Hybride varen is dan misschien een oplossing. Ik probeer me in ieder geval aan de regels te houden.

Ik wil het gebied eigenlijk niet belasten, de door mij gebruikte HVO100 brandstof helpt maar een beetje. Ik wil de dieren niet verstoren en voel me soms wat bezwaard als watervogels opvliegen of een ree opschrikt.

Maar de eerste vaarbelevingen in de Wieden waren voor ons echt overweldigend. Wij zijn blij dat we hier kunnen en mogen varen en we hopen dat dat lang zo blijft. 

Aanlegplekken in de Wieden

Afmeren in of tegen rietkragen niet toegestaan!

Een rondje varen is leuk, maar even aanleggen hoort daar toch ook bij. Natuurmonumenten wil voorkomen dat overal wordt vastgemaakt en de wal betreden wordt. Daar zijn we eigenlijk best blij mee. Waar kunnen dan wel aanleggen?

Voor de sloep heb ik liefst een plek aan de wal of langs een lage en beloopbare steiger. Dan kunnen we ook even de benen strekken. Het leukste zijn de terrassen aan het water. In de pagina's over de vaargebieden worden deze vermeld. 

Dan zijn er enkele plekken langs de wal, enkele lage steigers en veel hoge steigers die ik steevast aanmeer"hekken" noem. Bij die laatste steigers is de onderste balk te laag voor onze sloep. Door grote stootwillen aan die balk te knopen lukt het wel.

Aan een laag aanmeer"hek" op de Kleine Beulakerwijde. Het kan, maar wel met grote stootwillen tegen de te hoge balk.

Aanmeren mag echt alleen als het bord BPR E7 geplaatst is zoals zichtbaar op de derde foto hierboven.

Ankeren op de meren aan hogerwal kan natuurlijk ook.

Waterdiepte in de Wieden

We waren heel benieuwd naar de waterdieptes op de vaarten in de Wieden. De ANWB waterkaart geeft voor een aantal vaarten slechts 80 cm aan. Onze sloep heeft een diepgang tussen de 50 en 60 cm. Onze sloep heeft een dieptemeter.

Op alle vaarten die wij gevaren hebben hebben we eenmaal slechts 90 cm op de dieptemeter waargenomen. Dat was in de Vaartsloot, op het gedeelte tussen het Ettenlandsch Kanaal en Sint Jansklooster. Op andere kleine vaarten bleek de diepte 1,20 - 1,40 m te zijn. Wij hebben nog niet gevaren op de Schutsloterwijde en ook niet op de Bovenwijde bij Giethoorn.

De waterdiepte is natuurlijk afhankelijk van het waterpeil in het gebied. Het waterschap beheerst het waterpeil met het watergemaal A.F. Stroink aan het einde van het Ettenlandsch Kanaal. Men zorgt voor een waterpeil van minimaal 83 cm onder NAP tot maximaal 73 cm onder NAP. Dat is een zeer klein peilverschil wat wij nog nergens hebben meegemaakt.

De reden is de natuur in de Wieden. Een te laag of te hoog peil geeft schade. Bij een te lage waterstand wordt bij hetzelfde gemaal water ingelaten vanuit het Vollenhovermeer.

Gemaal A.F. Stroink, Ettenlands kanaal, Vollenhove 

Uberprutser, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons

Ook de doorvaarthoogtes onder de bruggen zijn afhankelijk van het waterpeil. Wij hebben een 1,00 m nodig voor 5 cm speling t.o.v. onze 95 cm strijkhoogte. Wij hadden dat op 13 juni 2024 bij een brug in de Cornelisgracht. Twee maanden eerder was de speling bij dezelfde brug 5 cm meer.